List do Tytusa

Wprowadzenie

We wspólnocie na Krecie, której z mandatu Pawła Apostoła przewodził Tytus — jeden spośród jego umiłowanych uczniów i współpracowników — pojawiło się wielu fałszywych nauczycieli, szerzących różne błędne nauki, niebezpieczne dla rozwoju tej młodej gminy chrześcijańskiej. Paweł kieruje zatem do Tytusa list o charakterze duszpasterskim, aby wskazać mu pewne środki zaradcze i kierunki odpowiedniego wobec nich postępowania.

Miłosierdzie - podstawy biblijne

Konferencja wygłoszona w ramach biblijnych spotkań formacyjnych Klubu Inteligencji Katolickiej

Uwagi wstępne

Bezpośrednim motywem wygłoszenia tej konferencji była zbliżająca się beatyfikacja Sługi Bożego, ks. Michała Sopoćki (28 września 2008 roku), kapłana Archidiecezji Białostockiej, który tak bardzo przyczynił się — za łaską Bożą — do rozwoju i rozpropagowania kultu Bożego Miłosierdzia, objawionego siostrze Faustynie Kowalskiej. Jego to zasługą jest powstanie Dzienniczka jako zapisu fascynującego dialogu dokonującego się między Siostrą a Jezusem. Stał się on podstawą do ogłoszenia kanonizacji s. Faustyny, a także — przynajmniej w jakiejś mierze — do wyniesienia na ołtarze samego ks. Michała.

Tematyka Bożego miłosierdzia znalazła potem swoje silne wyakcentowanie w papieskiej encyklice Dives in misericordia Jana Pawła II. Ojciec Święty przeprowadza w tym dokumencie między innymi analizę egzegetyczną terminów biblijnych odnoszących się do miłosierdzia, zwracając tym samym uwagę na podstawowy fakt, że właściwe zrozumienie kultu miłosierdzia Bożego jest zależne od dobrej analizy słownictwa poświęconego tej tematyce zarówno w Starym, jak i w Nowym Testamencie.

Pierwszy List do Tymoteusza

Cel listu

Celem listu jest przekazanie Tymoteuszowi, młodemu biskupowi Efezu, szeregu pouczeń dotyczących zarówno błędnych nauk w gminie, jak i zachowania dyscypliny kościelnej. Błędne nauki rozsiewają głównie judeochrześcijanie: zajmują się „baśniami i genealogiami bez końca”, chcą uchodzić za uczonych w Prawie Mojżeszowym, „nie rozumiejąc ani tego, co mówią, ani na czym się opierają” (1,4.7). Paweł przestrzegał przed takimi osobami już wcześniej, gdy pod koniec swej trzeciej wyprawy misyjnej żegnał się w Milecie ze „starszymi” Kościoła Efeskiego: „wiem, że po moim odejściu wejdą między was wilki drapieżne, nie oszczędzając stada. Także spośród was samych powstaną ludzie, którzy głosić będą przewrotne nauki, aby pociągnąć za sobą uczniów” (Dz 20,29n).

Listy pasterskie (wstęp)

Wiadomości wstępne

Po omówieniu Listów więziennych (Flp Kol Flm Ef) w ramach zbioru przypisywanego św. Pawłowi (Corpus Paulinum), pozostał nam jeszcze do przedstawienie zestaw trzech tekstów określanych jako Listy pasterskie. Są to: Pierwszy i Drugi List do Tymoteusza (1-2Tm) oraz List do Tytusa (Tt). Są one zgrupowane razem ze względu na wzajemne podobieństwa zarówno co do treści, jak i formy.

Tzw. List do Efezjan (III)

Treść i teologia listu

1. Wstęp (1,1n)

Nagłówek listu (praescriptio) spełnia wszelkie wymogi klasycznej epistolografii hellenistycznej. Jest podany:

• nadawca, superscriptio, zawsze w mianowniku: Paweł (w.1),
• adresat, adscriptio, zawsze w celowniku: święci i wierni (w.1), oraz 
• pozdrowienie, salutatio: łaska (gr. charis) i pokój (gr. eirēnē) od Boga, naszego Ojca, oraz Pana, Jezusa Chrystusa (w.2).

Tzw. List do Efezjan (II)

Gatunek literacki

Tzw. List do Efezjan ma charakter pisma okólnego skierowanego nie tylko — albo  — nie tyle do konkretnej gminy chrześcijańskiej, co raczej do szeregu wspólnot lokalnego Kościoła na terenie Frygii Większej, borykającego się z pewnymi problemami o charakterze dogmatyczno-moralnym. Przyjmuje zatem formę listu otwartego, takiej współczesnej encykliki papieskiej.

Maryja - prefiguracje w ST i Jej obraz w NT

Miesiąc maj, poświęcony w tradycji Kościoła Katolickiego szczególnej czci NMP, skłania nas dzisiaj ku podjęciu tematyki maryjnej. Niech zatem tematem wiodącym obecnego rozważania będą niewiasty ST jako prefiguracja Maryi oraz Jej obraz w NT.

Na wstępie należy wyjaśnić termin: „prefiguracja”. Oznacza on: „zapowiedź”. Chodzi nam zatem o takie postaci kobiet ze ST, które poprzez swoją postawę duchową i moralną „zapowiadają” osobę Maryi jako Matki Mesjasza i Matki Kościoła. W terminologii biblijnej używa się często w takich kontekstach pojęcia: „typ”. Można więc powiedzieć, że chodzi nam o kobiety, które są typem Maryi.

Tzw. List do Efezjan (I)

Zakwestionowana autentyczność

W najstarszych i najlepszych rękopisach greckich Nowego Testamentu (Codex Vaticanus oraz Codex Sinaiticus), w ich tekście pierwotnym pochodzącym z IV wieku, brakuje wzmianki o Efezie w nagłówku listu oraz w samym tekście. Dopiero znacznie późniejsze kopie tych kodeksów z przełomu VI i VII wieku oraz Codex Alexandrinus z V wieku zawierają w tytule sformułowanie pros Efesiūs (czyli „do Efezjan”) oraz adres en Efesō (czyli „w Efezie”) w pozdrowieniu (1,1). Można zatem przypuszczać, iż do IV wieku włącznie ten list nie miał swoich jasno sprecyzowanych adresatów (!) i — jak niektórzy sądzą — był swoistą „matrycą” do powielania.

List do Filemona

Wprowadzenie

List do Filemona należy do tzw. listów proto-Pawłowych, co do których nie było w starożytności chrześcijańskiej i nie ma obecnie żadnych wątpliwości w kwestii ich autorstwa. Ponadto jest to pismo, które wyszło bezpośrednio spod pióra Pawła — bez żadnej pomocy skrybów i sekretarzy, jak to było w zwyczaju i praktyce epoki grecko-rzymskiej. Większość bowiem swoich listów również Paweł pisał korzystając z ich fachowych usług, o czym przekonaliśmy się choćby w przypadku Listu do Rzymian, który wśród końcowych pozdrowień zawiera też i takie wtrącenie: „Pozdrawiam was w Panu i ja, Tertios, który napisałem ten list” (Rz 16,22).

List do Kolosan (II)

Treść i tematy teologiczne Listu do Kolosan

Zasadniczą tematyką Listu do Kolosan jest chrystologia, trzeba przyznać — jaśniej sformułowana niż w innych listach Pawłowych. Apostoł podkreśla jedyne pośrednictwo Jezusa między Bogiem a stworzeniem oraz Jego rolę w pojednaniu całego stworzenia z Bogiem. Pojednanie dokonuje się przez śmierć Jezusa i jest źródłem prawdziwego pokoju dla ludzkości. Paweł przedstawia w liście swoją wizję powszechnego, uniwersalnego wymiaru zbawienia, które przynosi Mesjasz. Stąd mamy tu pojęcia Ciała, Głowy i kosmicznego triumfu Chrystusa.