Pierwszy List św. Piotra (I)

Uwagi wstępne

Zasadniczym tematem Pierwszego Listu św. Piotra jest chrześcijańskie podejście do cierpienia. Niektórzy teologowie traktują ten list jako swoistą mowę chrzcielną (czy też homilię) skierowaną do konwertytów z pogaństwa (zwłaszcza fragment 1,13 – 4,11) albo za "liturgię adaptowaną na użytek epistolarny" (Suski).

Trzeci List św. Jana Ap

Wiadomości wstępne

Trzeci List św. Jana Apostoła jest najkrótszym pismem Nowego Testamentu, liczy bowiem zaledwie 219 wyrazów (w swym tekście oryginalnym, czyli greckim). Jako gatunek literacki przyjął kształt listu hellenistycznego. Jego struktura jest zbliżona do Drugiego Listu św. Jana.

Drugi List św. Jana Apostoła

Wiadomości wstępne

Drugi List św. Jana Apostoła i Ewangelisty jest bardzo krótkim tekstem, zawierającym łącznie tylko 13 wersetów (stąd nie ma w nim nawet podziału na rozdziały). Zbudowany jest w oparciu o klasyczne zasady gatunku literackiego, jakim jest list hellenistyczny: część wstępna (praescriptio, w.1-3) zawiera najpierw imię (w tym wypadku godność) autora: ho presbyteros, "starszy" (w.1a). Jest to tzw. superscriptio, "nadpisanie". Następnie pojawia się adresat, czyli  adscriptio: "do wybranej Pani i do jej dzieci" (w.1a) i na końcu pozdrowienie, czyli salutatio: "niech będzie z nami łaska, miłosierdzie, pokój od Boga Ojca i od Jezusa Chrystusa, Syna Ojca, w prawdzie i w miłości" (w.3). List kończy tzw. subscriptio, czyli "podpisanie": "pozdrawiają cię dzieci twej wybranej Siostry" (w.13).

Pierwszy List św. Jana (II)

Tematy teologiczne

W krótkim, emocjonalnie nieuporządkowanym wstępie do listu (1,1-4) Jan Apostoł dzieli się z odbiorcami swoją ogromną radością z osobistego spotkania ze "Słowem życia" – Jezusem Chrystusem: "[to wam oznajmiamy], co było od początku..., co ujrzeliśmy własnymi oczyma... i czego dotykały nasze ręce... Piszemy to w tym celu, aby nasza radość była pełna" (1,1.4).

Listy katolickie / Listy Janowe / Pierwszy List św. Jana (I)

Listy katolickie
W kanonie ksiąg świętych Nowego Testamentu, obok omawianych dotychczas czternastu listów przypisywanych osobie św. Pawła (tzw. Corpus Paulinum, zbiór Pawłowy), jest także siedem listów o charakterze "ogólnym". Określa się je w związku z tym listami powszechnymi albo katolickimi (od greckiego słowa katholikos, które oznacza dosłownie "powszechny"). Jakkolwiek, historycznie rzecz ujmując, one również były skierowane do konkretnych wspólnot funkcjonujących w danym czasie i miejscu, to jednak – ze względu na brak wyraźnych adresatów w ich nagłówkach – są traktowane jako odnoszące się do całego Kościoła Powszechnego, zarówno tamtych czasów, jak i współcześnie. Można je zatem określić jako listy okólne, takie ówczesne encykliki. W ich skład wchodzą: trzy listy św. Jana Apostoła (1-2-3J), dwa listy św. Piotra (1-2P) i po jednym liście św. Jakuba (Jk) i św. Judy (Jud).

List do Hebrajczyków (III)

W dalszej, głównej części tej sekcji listu (8,1 — 9,28), autor ukazuje Chrystusa, który już wszedł do właściwego Miejsca Świętego: „sedno zaś wywodów stanowi prawda: takiego mamy arcykapłana, który zasiadł po prawicy tronu Majestatu w niebiosach, jako sługa świątyni i prawdziwego przybytku, zbudowanego przez Pana, a nie przez człowieka” (8,1n). Jego kult odbywa się zatem na poziomie nieba. Nie usługuje On już bowiem, jak (arcy)kapłani starotestamentowi, „obrazowi i cieniowi rzeczywistości niebieskich” (8,5), ale wszedł „poza zasłonę”, używając określenia z rozdz. 9, omawiającego strukturę i kult świątyni Jerozolimskiej. Autor pisze więc następująco: „Chrystus, zjawiwszy się jako arcykapłan dóbr przyszłych…, nie przez krew kozłów i cielców, lecz przez własną krew wszedł raz na zawsze do Miejsca Świętego” (9,11n). Jeżeli bowiem kiedyś „krew kozłów i cielców oraz popiół z krowy” przynosiły, jak wierzono, „oczyszczenie ciała” (9,13), „to o ileż bardziej krew Chrystusa, który… złożył Bogu samego siebie… oczyści… sumienia z martwych uczynków…” (9,14). Stąd też Chrystus „jest pośrednikiem Nowego Przymierza” (9,15), „aby teraz wstawiać się za nami przed obliczem Boga” (9,24).

Wątki biblijne w nauczaniu bł. Bolesławy Lament

(referat wygłoszony dnia 4 czerwca 2016 roku w ramach sympozjum naukowego: „Błogosławiona na nasze czasy — Bolesława Lament (1862-1946)”, w 70. rocznicę śmierci, 25 rocznicę beatyfikacji i 81. rocznicę przybycia do Białegostoku; Centrum Wystawienniczo-Konferencyjne Archidiecezji Białostockiej, ul. Kościelna 1A; podkreślenia w tekście moje, w nawiasach numery stron)

Bazowymi źródłami do tematu są trzy tomy Dyrektorium oraz Pisma bł. Bolesławy. 

Bł. Bolesława przytacza ogromne ilości wypisów z różnych opracowań jej dostępnych, motywując to przewidywalną trudną sytuacją sióstr mieszkających w różnych domach rozrzuconych po znacznych obszarach Rosji, bez dostępu do podstawowych nawet książek ascetycznych i teologicznych. Zacytujmy tu słowa samej Matki:

List do Hebrajczyków (II)

Struktura listu

W określeniu właściwej struktury listu przydatna okazała się jedna ze współczesnych metod podejścia do tekstów Pisma Świętego, zaproponowana przez kard. A.Vanhoye. Jest to metoda analizy retorycznej tekstu. Jego zdaniem, autor listu posłużył się „kunsztowną sztuką retoryczną”, nadając tekstowi „precyzyjną strukturę”: kolejne partie tematyczne listu są anonsowane przez krótkie i treściwe zdania zapowiadające. Ponadto autor korzysta z różnych innych retorycznych środków porządkowania i ubarwiania przekazu, jak: słowa-klucze, inkluzje, chiazmy (układy typu: a-b b-a) i paralelizmy.

List do Hebrajczyków (I)

Wiadomości wstępne

Ostatnim listem, który pozostał nam do omówienia w ramach zbioru przypisywanego osobie św. Pawła, jest List do Hebrajczyków, określany onegdaj jako List świętego Pawła do Żydów. Nie mieści się on w żadnym z podzbiorów Corpus Paulinum, typu: Listy wielkie, więzienne, pasterskie czy eschatologiczne. Jest zatem traktowany jako jednostka niezależna, a ks. Tronina w swoim komentarzu do tego dzieła napisał, iż jest to „słowo zachęty na dni ostatnie”.

Drugi List do Tymoteusza (II)

Tematyka listu

Drugi List św. Pawła do Tymoteusza, jak wspomnieliśmy w poprzednim artykule, wydaje się być ostatnim pismem Apostoła i dlatego przyjmuje formę listu pożegnalnego lub — jak niektórzy wolą — jego testamentu. Pisany jest u kresu życia Pawła, być może z pomocą wiernego ucznia, Łukasza Ewangelisty, o którym Apostoł wyraźnie stwierdza: „tylko Łukasz jest ze mną” (4,11).

Drugi List do Tymoteusza (I)

… zamiast wstępu

Drugi List do Tymoteusza jest prawdopodobnie ostatnim pismem Pawłowym, stąd ma charakter testamentu duchowego Apostoła. Paweł już po raz drugi przebywa w więzieniu rzymskim, jest traktowany niemal jak przestępca i „złoczyńca”, hōs kakūrgos (2,9), doświadcza osamotnienia, gdyż prawie wszyscy jego uczniowie opuścili go, „umiłowawszy ten świat” (4,10). Ponieważ czuje zbliżającą się powoli śmierć, prosi usilnie Tymoteusza (i to dwukrotnie, 4,9.21) o rychłe przybycie do niego, jeszcze przed nastaniem pory zimowej.